نقش پُرفشار جنب حارّه، در توزیع مکانی بارش های روزانه‎ی ایران

نویسندگان

  • امیر حسین حلبیان
  • مهران شبانکاری
چکیده مقاله:

در این پژوهش، آرایش فضایی و الگویِ زمانیِ شدّت پُرفشار جنب حارّه، در تراز میانی وردسپهر با استفاده از داده‌های روزانه‎ی ارتفاع ژئوپتانسیل، در یک دوره‎ی زمانی 55 ساله، شامل 20089 روز از یازدهم دی‌ماه 1329 تا دهم دی‌ماه 1384 بررسی شده است. نخست برای تحلیل آرایش فضایی پُرفشار جنب حارّه و اندرکنش آن با سامانه­های مجاور، میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل برای تمام روزهای تقویم خورشیدی محاسبه شد. آنگاه، یک تحلیل خوشه‌ای پایگانی انباشتی به‎روش "پیوند وارد" روی این مقادیر انجام گرفت. بر پایه‎ی این تحلیل، پنج آرایش گردشی در چارچوب دوره­های سرد، گذار و گرم در نیمکره‎ی شمالی شناسایی شدند. برای تحلیل الگوی زمانی شدّت پُرفشار جنب حارّه با انتخاب چارچوب پوش مناسب، میانگین ارتفاع ژئوپتانسیل تراز میانی وردسپهر برای هر یک از روزهای تقویم خورشیدی 1383-1330 محاسبه و استانداردسازی شد. بدین ترتیب، آرایه­ای به ابعاد 1×19724 به‎دست آمد که شامل ناهنجاری‌‌های فاز مثبت و منفی (تشدید و تضعیف پُرفشار جنب حارّه) در هر روز بود. مقایسه‎ی فراوانی روزهای وقوع فاز مثبت با فراوانی روزهای رویداد فاز منفی، در تراز مورد بررسی نشان داد که طیّ نیم قرن گذشته، روزهای تشدید و حضور قوی پُرفشار جنب حارّه نسبت به روزهای تضعیف این سامانـه‎ی دینامیکی، افزایش یافته است. اجرای روش جدول توافقی و محاسبه‎ی آماره‎ی کای دو (2 χ) در طول دوره‎ی آماری (1383-1330) نشان داد که وقوع بارش، کمابیش در 3% از ایستگاه­های بررسی شده (32 ایستگاه از مجموع 1066 ایستگاه) مستقل از تأثیر پُرفشار جنب حارّه است. این ایستگاه­ها بیشتر کرانه‌ها و پس‎کرانه‌های جنوبی خزر و نواحی شمال­غرب کشور را در بر می‌گیرند. از سوی دیگر، وقوع بارش کمابیش در 97% ایستگاه­های مورد بررسی (1034 ایستگاه از مجموع 1066 ایستگاه) مستقل از تأثیر پُرفشار جنب حارّه نیست و به‎شدّت تحت کنترل پُرفشار جنب حارّه در زمان حاکمیت این سامانه بر روی ایران است.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

اقلیم‌شناسی مرز شمالی پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران

با توجه به اهمیت و نقش سامانه پرفشار جنب حاره بر روی اقلیم ایران، با استفاده از داده‌های (روزانه) دوباره تحلیل شده NCEP/NCAR تلاش شد، شاخص پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران و برای هریک از ماه‌های سال برآورد شود. بدین منظور داده‌های ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه مداری و نصف النهاری باد برای ساعت GMT12 طی دوره 52 ساله (1340-1391) و با تفکیک مکانی 5/2درجه در پنج تراز ارتفاعی(500،600،700،850 و300 هک...

متن کامل

اثر بازه‌های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره و پرفشار سیبری بر چرخندزایی مدیترانه و بارش ایران

دراین پژوهش اثر نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره (آزورز) در منطقه شرق مدیترانه و زبانه پرفشار سیبری در ایران بر چرخندزایی دریای مدیترانه و بارش ایران در دوره 1960 تا 2002 بررسی شده است. نتایج بررسی تغییرات بازه‌های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در شرق مدیترانه و سیبری و ارتباط آن‌ها با بارش سالانه چند ایستگاه همدیدی در کشور نشان می‌دهد که بین بازه نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در...

متن کامل

تحلیل الگوی فضایی پشته پرفشار جنب حاره بر روی ایران

در این تحقیق به بررسی فضایی پشته پرفشار جنب حاره بر روی منطقه اقلیمی ایران پرداخته شد­. برای انجام این کار از داده های دوباره تحلیل شده میانگین ماهانه مرکز NCEP/NCAR با تفکیک 5/2 درجه  استفاده شد. بدین منظور داده­های ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه مداری و نصف النهاری باد برای ساعت GMT12 طی دوره 52 ساله(1340-1391) در ترازهای 600،700 و500 هکتوپاسکال جهت ارزیابی جایگاه خط پشته­، ویژگی­های جغرافیایی و فر...

متن کامل

اثر بازه های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره و پرفشار سیبری بر چرخندزایی مدیترانه و بارش ایران

دراین پژوهش اثر نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره (آزورز) در منطقه شرق مدیترانه و زبانه پرفشار سیبری در ایران بر چرخندزایی دریای مدیترانه و بارش ایران در دوره 1960 تا 2002 بررسی شده است. نتایج بررسی تغییرات بازه های نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در شرق مدیترانه و سیبری و ارتباط آن ها با بارش سالانه چند ایستگاه همدیدی در کشور نشان می دهد که بین بازه نوسان سالانه کمربند پرفشار جنب حاره در...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 1  شماره 1

صفحات  1- 21

تاریخ انتشار 2012-01-21

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023